चांगल्या आरोग्यासाठी आणि चमकदार त्वचेसाठी पुरेशा प्रमाणात पाणी पिण्याचा सल्ला नेहमीच दिला जातो. कारण ‘पाणी हेच जीवन आहे’ असं म्हटलं जातं. पण तुम्ही कधी ऐकले आहे का की एखाद्या व्यक्तीने फक्त जास्त पाणी पिल्याने आपला जीव गमावला? होय, अमेरिकेतील एका व्यक्तिची चूक खूप घातक ठरली होती. खरं तर, अ‍ॅशलेने फक्त 20 मिनिटांत 2 लिटर पाणी प्यायले ज्यामुळे तिचा मृत्यू झाला. डॉक्टरांच्या मते, अ‍ॅशलेचा मृत्यू पाण्याच्या विषबाधेमुळे झाला.पण नक्की पाण्याची विषबाधा म्हणजे काय?
पाण्याची विषबाधा म्हणजे काय?
पाण्यातील विषबाधा ही अशी स्थिती आहे ज्यामध्ये जास्त पाणी पिल्याने शरीरातील सोडियमची पातळी असामान्यपणे कमी होते, ज्याला हायपोनाट्रेमिया असं म्हणतात. ही स्थिती धोकादायक असू शकते कारण ती मेंदू आणि इतर अवयवांवर परिणाम करते. सोडियम हे एक महत्त्वाचे इलेक्ट्रोलाइट आहे जे शरीरातील द्रवपदार्थांचे संतुलन, स्नायू आणि मज्जातंतूंचे कार्य आणि मेंदूच्या क्रियाकलापांचे नियमन करते. परंतु जेव्हा पाण्याचे सेवन जास्त होते तेव्हा ते सोडियम पातळ करते. ज्यामुळे शरीराच्या सामान्य कार्यात व्यत्यय येऊ शकतो. जेव्हा एखादी व्यक्ती दीर्घकाळ जास्त पाणी पिते तेव्हा ही परिस्थिती दिसून येते.
पाण्याच्या विषबाधेची लक्षणे
पाण्याच्या विषबाधेची लक्षणे सौम्य ते गंभीर असू शकतात. ही लक्षणे सोडियमच्या पातळीत घट आणि मेंदूमध्ये सूज यामुळे उद्भवतात.
डोकेदुखी : मेंदूमध्ये सूज आल्याने तीव्र डोकेदुखी होऊ शकते.
मळमळ आणि उलट्या : पोटात अस्वस्थता आणि उलट्या होऊ शकतात
थकवा आणि अशक्तपणा : शरीरात उर्जेचा अभाव आणि आळस
गोंधळ आणि चक्कर येणे : मानसिक दिशाभूल, लक्ष केंद्रित करण्यात अडचण येते
स्नायू पेटके किंवा अशक्तपणा : सोडियम असंतुलनामुळे स्नायू दुखणे किंवा अशक्तपणा जाणवू शकतो
झटके : गंभीर प्रकरणांमध्ये मेंदूमध्ये सूज आल्याने झटके येऊ शकतात
बेशुद्धी किंवा कोमा : अत्यंत गंभीर प्रकरणांमध्ये, एखादी व्यक्ती बेशुद्ध होऊ शकते
पाण्याच्या विषबाधेचे दुष्परिणाम
सेरेब्रल एडेमा : मेंदूमध्ये पाणी साचल्याने सूज येऊ शकते, जी कधीकधी प्राणघातक ठरू शकते.
मेंदूवर दबाव येतो : या स्थितीमुळे न्यूरोलॉजिकल नुकसान किंवा मृत्यू होऊ शकतो.
हृदयरोग : कमी सोडियम पातळी हृदयाच्या लयीवर परिणाम करू शकते.
मूत्रपिंडाचा दाब : जास्त पाण्याच्या सेवनामुळे मूत्रपिंड अतिरिक्त पाणी बाहेर काढू शकत नाहीत, ज्यामुळे मूत्रपिंडांवर अतिरिक्त दबाव येतो.
फुफ्फुसांमध्ये द्रव साठणे : गंभीर प्रकरणांमध्ये, फुफ्फुसांमध्ये द्रव साठू शकतो, ज्यामुळे श्वास घेण्यास त्रास होऊ शकतो
पाण्यातील विषबाधा रोखण्यासाठी उपाययोजना
पाण्याचे सेवन संतुलित ठेवा. एका सामान्य प्रौढ व्यक्तीने दररोज 2 ते 3 लिटर पाणी प्यावे, परंतु हे प्रमाण हवामान, शारीरिक हालचाली आणि वैयक्तिक आरोग्यावर अवलंबून असते.
खूप कमी वेळेत जास्त पाणी पिणे टाळा.
व्यायाम करताना किंवा घाम येत असताना इलेक्ट्रोलाइट्स (जसे की सोडियम, पोटॅशियम) असलेले पेये, जसे की स्पोर्ट्स ड्रिंक्स प्या
दीर्घकाळ चालणाऱ्या व्यायामादरम्यान (जसे की मॅरेथॉन), वारंवार थोडे थोडे पाणी प्या; एकाच वेळी जास्त पाणी पिण्याची चूक करू नका
जर तुम्हाला काही आरोग्य समस्या असतील (जसे की मूत्रपिंड किंवा हृदयरोग), तर तुम्ही किती पाणी प्यावे याबद्दल डॉक्टरांचा सल्ला घ्या
जर तुम्हाला झटके येणे, गोंधळ होणे किंवा श्वास घेण्यास त्रास होणे यासारखी गंभीर लक्षणे आढळली तर ताबडतोब वैद्यकीय मदत घ्या
सौ. मनिषा-थोरात-पिसाळ गेल्या १२ वर्षांपासून पत्रकारिता क्षेत्रात कार्यरत आहेत. ‘‘न्यूज एक्सप्रसे मराठी’’ या पुणे जिल्ह्यातील आघाडीच्या न्यूज पोर्टलच्या कार्यकारी संपादक म्हणून जबाबदारी सांभाळत आहेत. सामाजिक, राजकीय, शैक्षणिक आणि औद्योगिक क्षेत्रातील विविध समाजपयोगी उपक्रमांमध्ये त्यांनी योगदान दिले आहे.
पाकिस्तानमध्ये क्रिकेटचा सामना सुरू असताना एक धक्कादायक घटना घडली. पाकिस्तानमध्ये क्रिकेट सामने सुरू असल्यामुळे ते पाहण्यासाठी प्रचंड गर्दी झाली होती....
Comment List