आजच्या काळात, बहुतेक महिला तंदुरुस्त आणि निरोगी राहण्यासाठी व्यायाम, योग आणि आहाराचा अवलंब करतात. परंतु कधीकधी महिने कठोर परिश्रम करूनही वजन किंवा पोटाची चरबी कमी होत नाही. यामागील सर्वात मोठे कारण म्हणजे आहारात प्रथिनांची कमतरता. नवी दिल्लीतील जनरल फिजिशियन, एमबीबीएस, डॉ. सुरेंद्र कुमार यांच्या मते, महिला अनेकदा वजन कमी करण्यासाठी घाईघाईत अन्न कमी करतात, ज्यामुळे शरीराला आवश्यक पोषक तत्वे मिळत नाहीत. विशेषतः प्रथिने, जी स्नायूंच्या निर्मितीमध्ये, चरबी कमी करण्यात आणि चयापचय गतिमान करण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावते. जर आहारात पुरेसे प्रथिने नसतील तर शरीर स्नायूंना तोडून ऊर्जा घेते, ज्यामुळे चयापचय आणखी मंदावते.
आजकालच्या बदलत्या जीवनशैलीमुळे महिलांना आरोग्या संबंधित आजार होण्याची शक्यता असते. महिलांनी दररोज किती प्रथिने सेवन करावीत, कोणते पदार्थ प्रथिनांचे चांगले स्रोत आहेत आणि प्रथिन पोटाची चरबी जलद कमी करण्यास कशी मदत करते हे आपण शिकू. प्रथिनांशी संबंधित सामान्य समजांमध्ये किती सत्यता आहे आणि ते कधी, कसे आणि किती प्रमाणात सेवन करणे आरोग्यदायी आहे हे देखील आपण समजून घेऊ. तुमच्या धावपळीच्या जीवनशैलीमध्ये काही विशेष बदल केल्यास तुम्ही निरोगी राहू शकता.
महिलांच्या शरीराची रचना आणि हार्मोनल रचना पुरुषांपेक्षा वेगळी असते. प्रथिने केवळ स्नायूंचे प्रमाण वाढविण्यास मदत करत नाहीत तर हार्मोनल संतुलन, त्वचेचे आरोग्य आणि ऊर्जा पातळी राखण्यास देखील मदत करतात. वजन कमी करताना स्नायूंचे नुकसान रोखणे असो किंवा थकवा टाळणे असो – प्रथिने एक मजबूत साथीदार म्हणून उदयास येतात. विशेषतः मासिक पाळी आणि गर्भधारणेसारख्या परिस्थितीत, प्रथिनांची गरज आणखी वाढते. म्हणून, महिलांनी त्यांच्या दैनंदिन आहारात प्रथिनांचा समावेश केला पाहिजे. जेव्हा तुम्ही प्रथिने खाता तेव्हा शरीराला ते पचवण्यासाठी जास्त वेळ आणि ऊर्जा खर्च करावी लागते. यामुळे तुमचे चयापचय गतिमान होते, ज्यामुळे शरीर जास्त कॅलरीज बर्न करते . प्रथिने तुम्हाला बराच वेळ पोट भरल्यासारखे वाटते, ज्यामुळे पुन्हा पुन्हा खाण्याची इच्छा होत नाही. याशिवाय, ते स्नायूंचे प्रमाण राखण्यास मदत करते, ज्यामुळे शरीराचा आकार सुधारतो आणि पोटाची चरबी वेगाने कमी होते.
एका सामान्य सक्रिय महिलेला दररोज ४५-६० ग्रॅम प्रथिनांची आवश्यकता असते. जर तुम्ही व्यायाम करत असाल तर हे प्रमाण ७०-८० ग्रॅम पर्यंत असू शकते. वय, शरीराची रचना आणि फिटनेस ध्येयांच्या आधारावर हे प्रमाण ठरवावे. कधीकधी फक्त भाज्या आणि डाळी पुरेसे प्रथिने देत नाहीत, अशा परिस्थितीत अंडी, दूध आणि पूरक आहारांची मदत घेतली जाऊ शकते. प्रथिनांचे प्रमाण संतुलित असणे महत्वाचे आहे, खूप कमी किंवा जास्त नाही. बरेच लोक असा विश्वास करतात की प्रथिने फक्त शरीर सौष्ठव करण्यासाठी असतात किंवा त्यामुळे वजन वाढते, जे पूर्णपणे चुकीचे आहे. सत्य हे आहे की जर प्रथिने योग्य प्रमाणात घेतली तर ते वजन कमी करण्यात सर्वात प्रभावी ठरते. आणखी एक गैरसमज असा आहे की महिला जास्त प्रथिने घेऊ शकत नाहीत, तर संशोधनातून असे दिसून आले आहे की ते महिलांसाठी तितकेच महत्वाचे आहे. फक्त योग्य माहिती आणि संतुलन आवश्यक आहे.
फक्त मसूर किंवा अंडीच नाही तर प्रथिनांसाठी अनेक चविष्ट आणि आरोग्यदायी पर्याय उपलब्ध आहेत. जसे की पनीर, टोफू, शेंगदाणे, सोया, दूध, दही, चणे आणि अंकुर. मांसाहारी लोकांसाठी अंडी, चिकन आणि मासे हे सर्वोत्तम पर्याय आहेत. जर तुम्हाला लवकर प्रथिने मिळवायची असतील तर बाजारात उपलब्ध असलेले उच्च दर्जाचे प्रोटीन पावडर देखील एक पर्याय असू शकतात, परंतु ते पोषणतज्ञांच्या सल्ल्यानेच घ्या. प्रथिनांचा परिणाम तेव्हाच दिसून येईल जेव्हा ते योग्य वेळी आणि योग्य पद्धतीने घेतले जाईल. सकाळी नाश्त्यात प्रथिन घेतल्याने दिवसभर भूक नियंत्रित होते. व्यायामानंतर प्रथिन घेतल्याने स्नायूंना आराम मिळण्यास मदत होते. एकाच वेळी मोठ्या प्रमाणात घेण्यापेक्षा दिवसभर कमी प्रमाणात प्रथिन घेणे चांगले. ते पाण्यात मिसळून किंवा निरोगी स्मूदीमध्ये मिसळून आहारात सहज समाविष्ट करता येते.
सौ. मनिषा-थोरात-पिसाळ गेल्या १२ वर्षांपासून पत्रकारिता क्षेत्रात कार्यरत आहेत. ‘‘न्यूज एक्सप्रसे मराठी’’ या पुणे जिल्ह्यातील आघाडीच्या न्यूज पोर्टलच्या कार्यकारी संपादक म्हणून जबाबदारी सांभाळत आहेत. सामाजिक, राजकीय, शैक्षणिक आणि औद्योगिक क्षेत्रातील विविध समाजपयोगी उपक्रमांमध्ये त्यांनी योगदान दिले आहे.
Comment List