कर्करोग हा एक प्राणघातक आजार आहे. दर वर्षी लाखो लोकं कर्करोगाचे शिकार होतात. जेव्हा शरीराच्या कोणत्याही भागातील पेशी असामान्यपणे वाढू लागतात तेव्हा त्यांचे कर्करोगात रूपांतर होते. कर्करोग शरीराच्या कोणत्याही भागात होऊ शकतो. महिलांना काही कर्करोगांचा धोका जास्त असतो. यापैकी एक म्हणजे गर्भाशयाचा कर्करोग, जो महिलांना लक्ष्य करतो. हा एक अतिशय प्राणघातक कर्करोग आहे, ज्यामुळे मोठ्या संख्येने महिलांना आपला जीव गमवावा लागतो. दरवर्षी 8 मे रोजी जागतिक गर्भाशय कर्करोग दिन साजरा केला जातो. या खास प्रसंगी, आपण डॉक्टरांकडून हा आजार कसा ओळखायचा आणि तो टाळण्याचे मार्ग काय आहेत चला जाणून घेऊयात.
गर्भाशयाचा कर्करोग हा महिलांमध्ये होणारा एक घातक कर्करोग आहे. त्याला गर्भाशयाचा कर्करोग असेही म्हणतात. जेव्हा अंडाशयातील पेशी असामान्यपणे वाढतात तेव्हा हा कर्करोग सुरू होतो. सुरुवातीच्या काळात गर्भाशयाचा कर्करोग लक्षणे नसतो, परंतु नंतर पोटात सूज येणे, पोटदुखी, मासिक पाळीत असामान्य बदल, वजनात बदल, लघवी किंवा मलमूत्राच्या दिनचर्येत बदल, बद्धकोष्ठता, थकवा आणि चक्कर येणे अशी लक्षणे दिसून येतात. तथापि, ही लक्षणे तिसऱ्या किंवा चौथ्या टप्प्यात दिसून येतात.
डॉक्टरांनी सांगितले की गर्भाशयाच्या कर्करोगाचे नेमके कारण अद्याप कळलेले नाही, परंतु काही घटक त्याचा धोका वाढवू शकतात. वयानुसार गर्भाशयाच्या कर्करोगाचा धोका वाढतो. जर एखाद्या महिलेला या कर्करोगाचा कौटुंबिक इतिहास असेल तर धोका जास्त असतो. हार्मोनल थेरपी आणि अनुवांशिक उत्परिवर्तनांमुळे देखील या प्राणघातक आजाराचा धोका वाढतो. जर हा कर्करोग सुरुवातीच्या टप्प्यात आढळला तर उपचारांद्वारे तो नियंत्रित केला जाऊ शकतो. या कर्करोगापासून आराम मिळवण्यासाठी शस्त्रक्रिया, केमोथेरपी, इम्युनोथेरपी यासह अनेक उपचार पर्याय उपलब्ध आहेत. गर्भाशयाच्या कर्करोगात मृत्यूचा धोका जास्त असतो, कारण हा कर्करोग बहुतेकदा स्टेज 3 किंवा स्टेज 4 मध्ये आढळतो. सुरुवातीला कोणतीही लक्षणे नसतात, ज्यामुळे तो शोधता येत नाही.
जर एखाद्या महिलेला स्टेज 3 डिम्बग्रंथि कर्करोग असल्याचे आढळून आले, तर पुढील 5 वर्षे जगण्याची शक्यता फक्त 40% असते. चौथ्या टप्प्यात, काही वर्षे जगण्याची शक्यता 20% पेक्षा कमी असते. अशा परिस्थितीत, हा कर्करोग जितक्या लवकर आढळेल तितकाच जगण्याची शक्यता जास्त असेल. कोणत्या महिलांना गर्भाशयाच्या कर्करोगाचा धोका जास्त असतो? डॉ. प्रिया म्हणाल्या की ज्या महिलांना मुले होत नाहीत त्यांना गर्भाशयाच्या कर्करोगाचा धोका जास्त असतो. एंडोमेट्रिओसिस किंवा जटिल डिम्बग्रंथि मास, स्तनाच्या कर्करोगाचा कौटुंबिक इतिहास किंवा डिम्बग्रंथि कर्करोग यासारखे घटक असलेल्या लोकांना या प्राणघातक आजाराचा धोका जास्त असतो. हे टाळण्यासाठी महिलांनी निरोगी जीवनशैलीचे पालन करावे आणि खाण्याच्या चांगल्या सवयी ठेवाव्यात. याशिवाय नियमित तपासणी करावी. काही संशोधनातून असे दिसून आले आहे की तोंडावाटे गर्भनिरोधकांचा वापर केल्याने गर्भाशयाच्या कर्करोगाचा धोका देखील कमी होऊ शकतो.
काही अनुवांशिक बदलांमुळे गर्भाशयाचा कर्करोग होण्याची शक्यता वाढू शकते. उदाहरणार्थ, BRCA जीन्समध्ये बदल झाल्यास कर्करोगाचा धोका वाढतो. इस्ट्रोजेन आणि प्रोजेस्टेरॉन यांसारख्या संप्रेरकांच्या असंतुलनामुळे गर्भाशयाचा कर्करोग होऊ शकतो. लठ्ठपणा किंवा जास्त वजन हे गर्भाशयाच्या कर्करोगाचे एक प्रमुख कारण असू शकते. वयाच्या 12 वर्षापूर्वी मासिक पाळी सुरू होणे किंवा 55 वर्षांनंतर रजोनिवृत्ती होणे हे गर्भाशयाच्या कर्करोगाचा धोका वाढवू शकते. जर कुटुंबात गर्भाशयाचा कर्करोग किंवा स्तनाचा कर्करोग असेल, तर कर्करोगाचा धोका वाढू शकतो. उच्च चरबीयुक्त आहार गर्भाशयाच्या कर्करोगाचा धोका वाढवू शकतो. पूर्वीच्या कर्करोगावर रेडिओथेरपी उपचार झाल्यास, गर्भाशयाचा कर्करोग होण्याची शक्यता वाढू शकते. गरोदरपणात डायथिलस्टिलबेस्ट्रॉल (DES) नावाचे औषध घेतल्यास गर्भाशयाच्या मुखाचा कर्करोग होण्याची शक्यता वाढू शकते.
( डिस्क्लेमर : या आर्टिकलमध्ये देण्यात आलेली माहिती व उपाय हे सामान्य ज्ञानावर आधारित आहेत. आमचा याला दुजोरा नाही. ते अवलंबण्यापूर्वी तज्ज्ञांचा सल्ला जरूर घ्यावा.)
सौ. मनिषा-थोरात-पिसाळ गेल्या १२ वर्षांपासून पत्रकारिता क्षेत्रात कार्यरत आहेत. ‘‘न्यूज एक्सप्रसे मराठी’’ या पुणे जिल्ह्यातील आघाडीच्या न्यूज पोर्टलच्या कार्यकारी संपादक म्हणून जबाबदारी सांभाळत आहेत. सामाजिक, राजकीय, शैक्षणिक आणि औद्योगिक क्षेत्रातील विविध समाजपयोगी उपक्रमांमध्ये त्यांनी योगदान दिले आहे.
Comment List