2030 पर्यंत माणूस खरच अमर होणार? काय आहे गूगलच्या माजी शास्त्रज्ञाचा दावा

गूगलचे माजी शास्त्रज्ञ आणि प्रसिद्ध भविष्यवक्ता रे कुर्जवील यांनी सनसनाटी दावा केला आहे. 2030 पर्यंत नैनोरोबोट्सच्या मदतीने माणूस अमर होईल, असे त्यांचे म्हणणे आहे. 75 वर्षीय कुर्जवील यांनी आतापर्यंत 147 भविष्यवाण्या केल्या. त्यापैकी 86% खऱ्या ठरल्या. टेक व्लॉगर अडाजियो यांच्या यूट्यूब मुलाखतीत त्यांनी सांगितले की, जेनेटिक्स, नैनोटेक्नॉलॉजी आणि रोबोटिक्समधील प्रगती माणसाचे आयुष्य कायमचे बदलेल. ही तंत्रज्ञान मृत्यूला हरवेल आणि अमरता शक्य करेल. चला, नैनोरोबोट्स म्हणजे काय आणि कुर्जवील यांच्या दाव्यामागील तथ्ये समजून घेऊ.

नैनोरोबोट्स म्हणजे काय?

नैनोरोबोट्स म्हणजे अत्यंत सूक्ष्म रोबोट्स. त्यांचा आकार 50 ते 100 नॅनोमीटर इतका लहान असतो. सध्या संशोधनात यांचा उपयोग डीएनए प्रोब्स, सेल इमेजिंग आणि औषध पोहोचवण्यासाठी होतो. कुर्जवील यांच्या मते, लवकरच हे नैनोरोबोट्स रक्तप्रवाहातून शरीरात फिरतील. ते पेशी दुरुस्त करतील, वृद्धत्व आणि आजारांना थांबवतील. इतकेच नाही, तर ही तंत्रज्ञान शरीराला हवे तसे अन्न खाण्याची मुभा देईल. नैनोरोबोट्स रक्त आणि पचनसंस्थेतून गरजेचे पोषक द्रव्ये घेतील आणि टाकाऊ पदार्थ बाहेर टाकतील. हे सर्व वायरलेस नेटवर्कद्वारे नियंत्रित होईल, असे कुर्जवील यांनी 2003 च्या ब्लॉग पोस्टमध्ये म्हटले होते.

कुर्जवील यांच्या भविष्यवाण्यांचा इतिहास

कुर्जवील यांच्या अनेक भविष्यवाण्या खऱ्या ठरल्या आहेत. 1990 मध्ये त्यांनी सांगितले होते की, 2000 पर्यंत संगणक बुद्धिबळात माणसाला हरवेल. 1997 मध्ये IBM च्या डीप ब्ल्यूने बुद्धिबळपटू गॅरी कास्पारोव्हला हरवले. त्यांनी इंटरनेटच्या वाढीचा आणि वायरलेस तंत्रज्ञानाच्या प्रसाराचा अंदाजही बांधला. 2005 मध्ये प्रकाशित ‘द सिंग्युलारिटी इज निअर’ या पुस्तकात त्यांनी अमरतेचा दावा प्रथम मांडला. 2017 मध्ये त्यांनी भाकीत केले की, 2029 पर्यंत कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI) अ‍ॅलन ट्युरिंग चाचणी उत्तीर्ण होईल आणि मानवी बुद्धिमत्तेच्या पातळीवर पोहोचेल. 2045 पर्यंत माणूस AI सोबत एकरूप होऊन आपली बुद्धिमत्ता अब्जपटीने वाढवेल, असेही त्यांचे म्हणणे आहे.

2012 मध्ये गूगलचे सहसंस्थापक लैरी पेज यांनी कुर्जवील यांना मशीन लर्निंग आणि भाषा प्रक्रिया प्रकल्पांसाठी नियुक्त केले. त्यांची जबाबदारी एका वाक्यात स्पष्ट केली: “गूगलची भाषा समजण्याची क्षमता सुधारणे.” कुर्जवील यांनी गूगलमध्ये मोठ्या भाषा मॉडेल्सच्या विकासात योगदान दिले. त्यांनी 200,000 पुस्तके वाचून प्रश्नांची उत्तरे देणारी AI तयार करण्यात मदत केली. सध्या ते गूगलमध्ये सल्लागार म्हणून काम करतात आणि AI संशोधनाला दिशा देतात.

2030 मध्ये अमरता शक्य आहे का?

कुर्जवील यांचा दावा खळबळजनक आहे, पण याला वैज्ञानिक आधार आहे. नैनोटेक्नॉलॉजीत प्रगती होत आहे. संशोधकांनी नैनोरोबोट्सचा उपयोग कॉकरोच आणि उंदरांमध्ये औषध पोहोचवण्यासाठी केला आहे. पण मानवी मेंदूत नैनोरोबोट्स वापरणे अजून दूर आहे. जॉन्स हॉपकिन्स युनिव्हर्सिटीचे न्यूरोसायन्स प्राध्यापक डेव्हिड लिंडन यांच्या मते, मेंदूत नैनोरोबोट्स वापरण्यासाठी अनेक अडथळे आहेत. यात ऊर्जा पुरवठा, रोगप्रतिकारक शक्तीचा प्रतिकार आणि मेंदूच्या जटिल संरचनेचे नुकसान टाळणे यांचा समावेश आहे.
कुर्जवील यांचा दावा आशावादी आहे, पण संशोधकांचे म्हणणे आहे की, 2030 पर्यंत अमरता साध्य करणे अवघड आहे. तथापि, नैनोरोबोट्स आयुष्य वाढवण्यात आणि आजारांवर उपचार करण्यात नक्कीच मदत करू शकतात. उदाहरणार्थ, नैनोरोबोट्स कर्करोगाच्या पेशी नष्ट करू शकतात किंवा हृदयविकारांवर उपचार करू शकतात. यामुळे आयुष्याची गुणवत्ता सुधारेल, पण अमरता ही दीर्घकालीन उद्दिष्ट आहे.