भटकंती – डर के आगे जीत है!

>> हेमलता जाधव

भटकंतीचा आनंद आपण सारेच घेत असतो, परंतु ही भटकंती थरारक अनुभव देणारी ठरणार असेल तर तो अनुभव औरच म्हणायला हवा. कुडाळ तालुक्यातील बारमाही कोसळणाऱ्या पालमळई येरम धबधब्याचे रौद्र रूप आणि तिथला निसर्ग न्याहाळत सत्तर फूट उंचीवरून रॅपलिंग करण्याचा आनंद वेगळी अनुभूती देणारा ठरला.

जीवन म्हणजे रोजचा नवीन खेळच! आयुष्यात येणाऱ्या चांगल्या – वाईट गोष्टी, नवनवीन संकटे यांना तोंड देत प्रवास करायचा. त्यातूनच ऊर्मी येते ती काहीतरी वेगळे करायची. धाडसी निर्णय घेण्याची ऊर्जा मिळते ती जीवनाच्या संघर्षातूनच! असाच एक अनुभव घेण्याची संधी दुर्ग मावळा प्रतिष्ठानच्या माध्यमातून मिळाली. सह्याद्रीच्या कुशीत वसलेल्या कुडाळ तालुक्यातील माणगाव खोऱ्यात कडेकपाऱ्यातून बारमाही कोसळणाऱया पालमळई येरम धबधब्याच्या डोक्यावरून निसर्ग न्याहाळण्याची मजा काही औरच आहे.

दुर्ग मावळा प्रतिष्ठानच्या पुढाकारातून पालमळई येरम धबधबा येथे सर्व सदस्यांची सहल आयोजित करण्याचे ठरले. त्यानुसार सकाळीच सहा वाजता छोटा भाऊ प्रसाद आणि मी कुडाळहून निघालो. कुडाळपासून साधारणतः 30 किमी अंतरावर हळदीचे नेरूर गावापासून पुढे पाच किमी अंतरावर पालमळई येथे श्री क्षेत्रपाल मंदिर या ठिकाणी रस्ता संपतो. तेथूनच सुरू होतात सह्याद्रीच्या डोंगररांगा आणि निसर्गाच्या कुशीतील सुंदर प्रवास. दुर्ग मावळा प्रतिष्ठानचे सर्व सदस्य या ठिकाणी एकत्र जमलो. श्री क्षेत्रपाल मंदिरात जाऊन दर्शन घेऊन सर्वांनी येरम धबधब्याच्या दिशेने आगेकूच केली. जंगलातील पायवाट तुडवत 15 ते 20 मिनिटे चालून गेल्यानंतर धबधबा नजरेस पडतो. धबधब्याकडे जाणारी पायवाट अजिबात दमछाक करत नाही. धबधब्याच्या परिसरात उंबराची अनेक झाडे निसर्गाच्या सौंदर्यात भर टाकतात. या ठिकाणी मानवाचा विशेष वावर नसल्यामुळे घनदाट जंगलातील शांतता आणि स्वच्छता या दोन्ही गोष्टी चांगल्या प्रकारे अनुभवता येतात. भर उन्हाळ्यात 90 फूट उंचीवरून कोसळणारा पाण्याचा प्रवाह, खडकावर आदळून उडणारे तुषार शरीराला आणि मनाला रोमांचित करतात.

येरम धबधब्याच्या वर जाऊन मोठ्या उंचीवरून दोरीच्या सहाय्याने खाली उतरणे (रॅपलिंग) हा खरे तर धाडसी आणि तितकाच रोमहर्षक अनुभव होता. दुर्ग मावळा प्रतिष्ठानचे अ‍ॅडव्हेंचर विभागप्रमुख संदेश गोसावी, गणेश नाईक, समील, रोहन, विशाल यांनी धबधब्याच्या वर जाऊन सुरक्षितरीत्या रॅपलिंगची सर्व तयारी केली. सर्वात आधी गोसावी यांनी (रॅपलिंग) खाली उतरत अंदाज घेतला. टीममधील सर्वांच्या सुरक्षेची खात्री करणे ही प्रमुखाची जबाबदारी असते याची प्रचीती या वेळी दिसून आली. त्यानंतर आम्हा महिलांना म्हणजे गार्गी नाईक, समृद्धी आणि मी एवढय़ा उंचीवर निसरडय़ा वाटेवरून (क्लायंबिंग) करत वर घेऊन जाणे खचितच सोपे नव्हते, परंतु गोसावी यांनी आम्हाला प्रोत्साहन देत, प्रसंगी हात देत, क्लायंबिंगची बेसिक कौशल्ये शिकवत वर नेले. त्या वेळी मनाला झालेला आनंद शब्दांत व्यक्त होऊ शकत नाही. धबधब्याच्या वरून दिसणारा निसर्गरम्य परिसर म्हणजे अद्भुत पर्वणीच. रॅपलिंगसाठी आवश्यक असणारी सर्व तयारी केल्यानंतर प्रमुखांनी महत्त्वाच्या प्राथमिक गोष्टी सांगून खाली उतरण्यास (रॅपलिंग) प्रोत्साहन दिले.

दुर्ग मावळा प्रतिष्ठानमधील सर्व सहकाऱ्यांच्या पाठबळामुळे सत्तर फूट उंचीवरून रॅपलिंग करण्याचा अविस्मरणीय आनंद आणि अनुभव माझ्यासह सर्वांना घेता आला. मनात कोणतीही भीती न बाळगता हा विलक्षण अनुभव मी घेऊ शकले. ‘डर के आगे जीत है’ हे केवळ टीव्हीवरील जाहिरातीत पाहिले होते. मात्र यानिमित्ताने ते प्रत्यक्षात अनुभवता आले.

रॅपलिंग झाल्यानंतर धबधब्याच्या खाली भिजण्याचा मनसोक्त आनंद घेतला. वन भोजनाचा आस्वाद घेऊन परतीच्या प्रवासाला निघालो.

सुखाचे कव्हरेज क्षेत्र

रोजच्या धकाधकीच्या जीवनातून कधीतरी असे शांत वातावरणात निसर्गाच्या कुशीत जाऊन पहुडण्याचा आनंद फार वेगळाच असतो. तिथे भलेही मोबाईलला रेंज नसेल. मात्र तुमच्या मनाला मिळणारे शांती, सुखाचे आणि समाधानाचे कव्हरेज क्षेत्र मात्र नक्कीच भरभरून प्रेम देते. हा आगळावेगळा अनुभव घेण्यासाठी सिंधुदुर्गात सह्याद्रीच्या कुशीत नक्कीच जायला हवे. जीवनातील खऱयाखुऱया तृप्तीचा आनंद मिळवायचा असेल तर अशा ठिकाणांची सफर केव्हा ना केव्हा तरी व्हायलाच हवी.

शब्दांकन : स्वप्नील साळसकर