चीन हिंदुस्थानचा सीमा भाग गिळंगृत करायच्या प्रयत्नात असतो. तसंच अन्य देशांना देखील आपल्या दबावाखाली ठेवायचा प्रयत्न करतो. तैवानच्या बाबतीत चीन सध्या अशाच प्रकारच्या हालचाली करत आहे. लाय चिंग-टे यांनी नवे अध्यक्ष म्हणून पदभार स्वीकारल्यानंतर काही दिवसांतच, चीनने तैवानभोवती वर्षभरात सर्वात मोठ्या लष्करी कवायती केल्या.

नुकत्याच झालेल्या लष्करी कवायतींचा उद्देश हा ‘तैवान स्वातंत्र्य दलांच्या फुटीरतावादी कृत्यांसाठी कठोर शिक्षा आणि बाह्य शक्तींकडून हस्तक्षेप आणि चिथावणी देण्याच्या विरोधात गंभीर इशारा’ आहे, असं सरकारी शिन्हुआ न्यूज एजन्सीनं लष्करी प्रवक्त्याचा हवाला देऊन सांगितलं आहे.

‘बाह्य शक्ती’ हा शब्द अमेरिकेच्या संदर्भासाठीचा आहे, जो तैवानचा मुख्य लष्करी समर्थक आहे, असं म्हटलं जात आहे. राष्ट्राध्यक्ष जो बायडेन वारंवार म्हणाले की, हल्ला झाल्यास अमेरिका 23 दशलक्ष लोकांच्या लोकशाहीचे रक्षण करेल.

सोमवारी जगातील सर्वात प्रगत चिप्स बनवणाऱ्या बेटावर पदभार स्वीकारणाऱ्या लाइवर या कवायतींमुळे दबाव वाढला. चीनने आपला दबाव सोडला पाहिजे आणि सामुद्रधुनीची एकही बाजू दुसऱ्याच्या अधीन नाही, असं त्यांनी उद्‌घाटनपर भाषणात सांगितलं.

लाइ यांनी पदभार स्वीकारल्याबद्दल चीनने आधीच नाराजी दर्शवली आहे, असं म्हटले आहे की त्यांच्या भाषणाने ‘स्वातंत्र्य मिळविण्याचा धोकादायक संकेत दिला आहे’. लाय यांचे अभिनंदन केल्याबद्दल अमेरिकेचे परराष्ट्र मंत्री अँटोनी ब्लिंकन यांचाही निषेध करण्यात आला.

चीनच्या लष्करी कवायतींनी तैपेईमधील नवीन सरकारसाठी गुंतागुंत वाढवली आहे. मंगळवारी रात्री हजारो लोकांना रस्त्यावर आणून त्याच्या अधिकारांवर लगाम घालण्याच्या उद्देशाने कायद्यात बदल करूनही विरोधी पक्षाचे नेते दबाव आणत आहेत. जेव्हा विधानमंडळ बदलांवर पुढील पावले उचलेल तेव्हा ते प्रात्यक्षिके शुक्रवारी पुन्हा सुरू होण्याची शक्यता आहे.

तैवानच्या सामुद्रधुनीत चिनी कवायती केल्या जात होत्या; तैवानचे उत्तर, दक्षिण आणि पूर्व; आणि किनमेन, मात्सू, वुकीउ आणि डोंगयिन या ऑफशोअर बेटांच्या आसपास, शिन्हुआच्या रिपोर्टमध्ये म्हटले आहे. सराव दोन दिवस चालतील, असेही त्यात म्हटले आहे.

किती जहाजे आणि विमाने यात सहभागी आहेत हे त्वरित स्पष्ट झालं नसलं तरी, चीनच्या सैन्याने गेल्या वर्षी एप्रिलपासून तैवानच्या आसपास इतक्या ठिकाणी सराव केले नाहीत.